بالستیک در تفنگ بادی
عموماً قدرت تفنگ های بادی به وسیله ی سرعت دهانه ی لوله خود نشان داده می شود، در واحد فوت درثانیه(fps)یا متردرثانیه(mps) .اگرچه کراسمن درسال1923باکالیبر22 تولیدتفنگ بادی خود را شروع کرد.کالیبر177،کالییر موردعلاقه ی آمریکایی ها تاسال 1980 بود.
بالستیک در تفنگ بادی
رابرت بیمن 19سپتامبر2006
تنظیم : میثم کماسایی
تفنگ های بادی مخصوص بزرگسالان اولین بار درایالات متحده درسال1970،به طورگسترده ای مرسوم شد،عموماً قدرت تفنگ های بادی به وسیله سرعت دهانه ی لوله خود نشان داده می شود، در واحد فوت درثانیه(fps)یا متردرثانیه(mps) .اگرچه کراسمن درسال1923باکالیبر22 تولیدتفنگ بادی خود را شروع کرد.کالیبر177،کالییر موردعلاقه ی آمریکایی ها تاسال 1980 بود.درآن زمان،کالیبر177 بیش از 95 درصدفروش تفنگ های بادی را در آمریکا تشکیل می داد.وتا یک اندازه،دسته ی محدودی از وزن و نوع ساچمه،دردسترس بود.به این دلیل بود که سرعت عموماً شناخته شده تر وقابل فهم تر توسط همگان است،ویژگی سرعت برای مقایسه ی قدرت تفنگ های بادی مختلف موجود ،استفاده می شد.درآن زمان ،همانطورکه ماسرعت ماشین های مختلف را مقایسه می کردیم،نه تنها،دوچرخه ولوکوموتیو ها را .وقتی که ما کالیبر مشابه تفنگ بادی ورزشی رابررسی کردیم،تمام شلیک ها تایک اندازه شبیه پرتابه با انرژی پائین است ، “دقت موثر” ملاحظه ی کلیدی است.
حقیقتاً سرعت در تفنگ های بادی،فاکتورکلیدی است و شایدبیشترازآن،دراسلحه های گرم اهمیت پیدا میکند .هرچقدرکه سرعت بیشترشود،خط سیرساچمه ،صاف تر می شود.بنابراین سرعت بیشتر به این معنی است که مامی توانیم کمترنگران برد باشیم،به همین دلیل ساچمه ی سریع تر ،می تواند نسبت به نوع آهسته آن به خط دیدنزدیک ترشود.
این یکی از دلایل کلیدی است که شکارچیان حیوانات شکاری کوچک و تیراندازان لانگ رنج ،اغلب ،فشنگ با سرعت بالارا انتخاب می کنند.مشخص است که اغلب تیراندازان نمی توانند مسافت ها را درمیدان تیراندازی به طوردقیق تشخیص دهند، البته تعدادی ازما می توانیم.
در تیراندازی به هدف های کوچک منحنی کم انحناتر بسیار مهم است که بتوانید راحت تر به محدوده ی مورد نظر شلیک کرد نسبت به اینکه گلوله ای با انرژی بیشتر داشته باشیم اهمیت مستقیم زنی سلاح بیشتر می شود.
سرعت بالا به معنی زمان قفل (روی هدف) و زمان خروج سریع تر است،مقدارزمانی که بین آزادکردن ماشه ی اسلحه وبیرون آمدن گلوله از دهانه ی لوله،سپری می شود. زمان خروج سریعتر به این معنی است که خط سیر گلوله به خط دید مورد نظر تیرانداز،نزدیکتر خواهدشد.خط دید،البته همیشه پیرامون نشانه روی تیرانداز حرکت می کند. هر چه زمان قفل بر روی هدف کوتاه تر باشد این امر به نفع تیرانداز های تازه کار و ضعیف تر است نه تیراندازهای حرفه ای که حتی پس از کشیدن ماشه بر حرکات اسلحه کنترل دارند.سرعت بیشتر به معنی دقت موثر بالاتر است ؛ این وقتی اهمیت خود را نشاند می دهد که تیرانداز بخواهد به یک ناحیه ی بینهایت کوچک در هدف شلیک کند. ما باید توجه داشته باشیم که دقت موثر را، به عنوان تنها نوع دقت که برای سنجش توان دقتی پرتابه به آن توجه می شود را با دقت تئوری یا با تیراندازی در پوزیشن های مختلف یا با تیراندازی ساکن از داخل ماشین ،اشتباه نگیریم ، اینها ملاک سنجش نیستند.
سرعت یالا همچنین می تواند به معنی دقت واقعی بیشتری باشد به شرط آنکه نوع پرتابه را برای سلاح مورد نظرتان درست انتخاب کرده باشید .
روی تفنگ بادی شرکت crosman ،آزمایشات مستقلی اجراکردیم که نشان می داد کالیبر177 تفنگ بادی،بیشتر وبیشتر دقیق می شد،وقتی که سرعت دهانه ی لوله از400fpsبه 700fpsافزایش می یافت، تفنگ های بادی مسابقه ای177 ساچمه حدود 8 گرین را در سرعت دهانه ی لوله ،حدود550-تا650fps شلیک می کنند.این درطولانی مدت احساس شد که سرعت دهانه ی لوله در برد550تا650fps منجربه دقت بالای تفنگ بادی میگردد.این نتیجه حاصل شد زیرا بیشترتفنگ های بادی مسابقه ای دراین محدوده ی سرعت شلیک می کنند وآن ها دقیق ترین تفنگ های بادی موجودهستند.درحالی که ممکن است این سرعت مناسبی برای بعضی تفنگ های بادی باشد،انتخاب این سرعت ها برای مسابقه تیراندازی داخل سالن همچنین شاید یک کارایی دیگر عوامل ازقبیل عرف و راحتی ساخت ،مسلح کردن وسرعت تیراندازی با تفنگ بستگی داشته باشد .
دقت ذاتی،شاید افزایش یابد و شاید افزایش نیابد. , همانطور که سرعت در حد مناسب برای داخل سالن افزایش پیدا کرد ، اما برای تفنگ هایی که در محیط باز مورد استفاده اند دقت موثر به طور چشمگیری بالا رفته . به این دلیل این که، وقتی سرعت افزایش یابد نه تنها خط سیر گلوله صاف تر (مستقیم تر) می شود بلکه بادهای جانبی نیز اثر کمتری بر مسیر حرکت ساچمه بگذارند ، لذا هرچه سرعت ساچمه بیشتر باشد دقت ساچمه نسبت به هدف مورد نظر در فواصل مختلف و گوناگون بالاتر می رود. معایب سرعت پائین مربوط به اهدف کاغذی تیر انداز هایی که درمسافت های ثابت و بدون باد، و در برد داخل سالن ،شلیک می کنند نمی شود.
سرعت بالا درتفنگ های بادی بیرون سالن(اوت دور)با افزایش در دقت واقعی موثرهمراه است، شاید به همین علت است که بیشتر سازنده های تفنگ،سرعت تفنگ های بادی که در بیرون استفاده می شود را افزایش می دهند.
برای درک دورنمائی ازسرعت تفنگ های بادی،به سرعت دهانه ی لوله ی چند تفنگ معروف ملاحظه کنید:تفنگ نوع BBشامل حدود250تا350fps،ساچمه ی 177سبک(حدود 5 گرِین 0/32گرمی است.A22فشنگ ریم فایر[6] تپانچه،سرعت دهانه ی لوله ی معینی حدود1145تا1025FPSدارد. تفنگ بادی بنجامین M342022،حدود640fps
سرعت دهانه ی لوله ی تفنگ بادی Beeman R-1،گستره ی حدود590تابالای 1100fps،بسته به مدل وکالیبراست.اسلحه ی جنگی(9mm)A38یا45(1104)،
سلاح جنگی ACPدرحدود770fpsسرعت دهانه ی لوله دارد
اما این به علت وزن زیاد آن ،به شدت خطرناک است.در اصطلاح آشنا ی متر در ثانیه ،تفنگBB،این پرتابه را درحدود 75 متر در ثانیه به بیرون می فرستد، درحالی که تفنگ های بادی دیگر هستند که پرتابه خود را با بیش از 330 متربر ثانیه به حرکت درمی آورند. وکلای شاکیان در موارد تفنگ بادی اغلب،سرعت تفنگ های بادی را به عنوان میزان خطرآن ها توضیح می دهند.اگرچه باید ملاحظات سرعت جسم را با جرم آن نیز در نظر گرفت ؛ اما برای مثال اکثر ما اگر قرار باشد یک BB با سرعت 75 متر بر ثانیه یا یک خودرو و یا حتی یک توپ سخت بیسبال با سرعت 26 متر بر ثانیه (96 کیلومتر بر ساعت) به ما اصابت کند ، به طور قطع اولی را ترجیح می دهیم !
تعریف قدرت تفنگ بادی:
اگرچه سرعت دهانه ی لوله ی تفنگ های بادی،نخستین معیار مقایسه ی تفنگ های بادی در گذشته بود.این ویژگی اهمیت زیادی در دنیای واقعی ندارد.
سرعت ساچمه در هنگام رسیدن به هدف مهمتر از سرعت آن در مازل است ، شبیه این که بگوییم که انرژی دهانه ی لوله،تنها اندازه گیری صحیح بازده ی تفنگ بادی است.در حالی که ممکن است ازنقطه نظر فیزیکدانان،درست به نظر برسد،زیرا انرژی دهانه ی لوله ،ترکیبی از عملکرد هم سرعت پرتابه و هم جرم آن است. همین مسئله بعضی از ملاحظات را به شدت کم اهمیت جلوه می دهد،ازقبیل خط سیر،انحراف باد،نفوذ و اینرسی زیادپرتابه.
بااین وجود ، انرژی دهانه ی لوله ،راهی کاربردی برای مقایسه ی انرژی تفنگ های بادی است .بیان کردن قدرت تفنگ ،برحسب انرژی ، عملی ترین راه مقایسه ی کالیبر مختلف تفنگ ها و پرتابه ها با وزن های مختلف است . این الان ضروری است ، زیرا این تجارت بسیار پیچیده تر شده و مهم است که از مقایسه نادرست،و نامنصفانه و غیر واقعی تفنگ بادی وسلاح جنگی جلوگیری شود.
مقایسه ی تفنگ با انرژی (عموماً انرژی دهانه ی لوله) همچنین مقایسه درست تر بهره وری سلاح های مختلف و کاتالوگ های تفنگ بادی، نشان می دهد که یک تفنگ بادی فنری درکالیبر25 ازلوله های کالیبر کوچکتر در تقابل با باد موثرترهستند. بعضی از قدرتمندترین تفنگ های فنری ازقبیل Beeman Kodiak،عموما حتی در کالیبر177پبشنهاد نمی شوند زیرا جریان باد قدرتمند این چنین تفنگ ها، تقریبا توسط قطر کوچک لوله ، خفه می شوند.
انرژی تفنگ بادی ، عموماً در واحد فوت پوند و ژول بیان می شود ، یک فوت پوند معادل انرژی است که یک جسم یک پوندی وقتی از ارتفاع یک فوت(صرف نظر از اصطکاک هوا) پایین می افتد آزاد می کند. بنابراین ، می توان تقریباً در نظر گرفت که، شلیک تفنگ با انرژی Ibs/ft12 حدوداً شبیه افتادن سرچکش 4.5 کیلوگرمی از حدود 12پایی است . تجسم و مقایسه میزان آسیب دیدگی از سر این چکش با آسیب زنندگی بالقوه ی اسلحه بسیار مقایسه ناشیانه ای است.
نفوذ
آمریکایی ها اغلب، تفنگ های بادی خود را توسط شلیک به درون چوب نرم(چوب کاج) آزمایش می کنند. متاسفانه ، شاید چوب به دلیل، نوع و نوسانات زیاد موقعیت با انواع چوب ، خشکی و غیره یکی از بدترین مواد برای آزمایش نفوذ است. این نوشته، به کالیبر 177 تفنگ های بادی اشاره می کند. شلیک تفنگ ها در 192m/s،معمولاً ، همه ی ساچمه ی خود را در چوب کاج نرم فرو خواهد کرد
قوطی های آشامیدنی، امکان آزمایش بهتری را بدلیل یکسان بودن سطح فراهم می کند، ساچمه ای با سرعت 195m/s می تواند مستقیم از میان 6 قوطی رد شود. ساچمه های مگنوم ، می توانند بیش از 10 قوطی را بشکافند. حتی ، طپانچه ی بادی مسابقه ای می تواند کاملاً ازمیان 4 قوطی رد شود.
بتونه بالستیک (Ballistic putty)، یکی از بهترین مواد برای آزمایش نفوذ پرتابه ی تفنگ بادی است.نسبتا مناسب و خیلی متراکم است که عمق نفوذ می تواند به راحتی از سطح آن اندازه گیری شود. این به مراتب ، متراکم تر از گوشت(بدن جانداران) است. یک ساچمه سرب نرم (ضعیف) با 230m/s سرعت، حدود 2 سانت به داخل این ماده (در دمای اتاق و در حدود فاصله ی یک فوت)نفوذ خواهد کرد (فراموش نکنید که طول پرتابه را در موقع اندازه گیری عمق نفوذ، اضافه کنید). چندین ماده خوب دیگر وجود دارد که می توان از آنها برای آزمایش نفوذ استفاده کرد. نویسنده ی برجسته ی تفنگ بادی Tom Holzel استفاده از قالب های صابون را پیشنهاد میکند.
البته نفوذ، صرفاً یک عملکرد سرعت نیست.یک ساچمه ی سخت و نوک تیز ، مانند Sheridan یا Prometheus نفوذ عالی دارند ، اما قدرت ضربه ی کمتری نسبت به ساچمه ی قارچی شکل دارند. ساچمه ی نوک دار سخت ، مانند ساچمه ی جت ، عمیقاً نفوذی است ، اما نرمی آن اجازه ی افزایش مقدار شوک را می دهد. جسم پرتابه ی واقعا سخت می تواند، نسبتا قدرت نفوذ خوبی داشته باشد ، اما توان آسیب زنندگی بدلیل کمبود میزان آسیب به بافت (بدلیل شوک کمتر) به طور محسوسی کاهش یافته است .
نقطه نظر اصولی وقتی مناسب است که سوراخ یا نفوذ در آسیب های پزشکی قانونی انسان با تفنگ بادی ملاحظه شود.صحبت فنی ، آستانه ی سطوح برای آغاز نفوذ در بافت انسان حدود 0.2 mm مربع برای استخوان ، 1/0mm برای پوست و 06/0mm برای چشم است.
همانند سرعت زیاد در تفنگ جنگی، نفوذ بیش از حد[over penetration] می تواند به عنوان یک مشکل برای تفنگ های بادی تلقی شود. چنین پرتابه های تفنگ های بادی ممکن است اثر قابل ملاحظه ای مثلاً بر چند صفحه از دفترچه تلفن باقی بگذارد و میتوانند در آن نفوذ کنند ولی حفره ی زخمی که چنین گلوله هایی درمیدان تیراندازی ایجاد میکنند احتمالاً بسیار کوچک تر از آن است که حتی بتواند هدف را از پای درآورد. متاسفانه تاثیر طب سوزنیِ[9] گلوله های این چنینی و دیگر انواع آن ، مانند گلوله ی با هسته ی فولادی، یا دارت ممکن است بیش از صرفاً یک باخت ساده در مسابقه برای تیر انداز به همراه آورد .
پرواز ساچمه :
پرتابه ی معمول تفنگ های بادی، با ویژگی ظاهری دیابولو خود(با دیابلو اشتباه گرفته نشود؛ دیابلو کلمه ی اسپانیولی به معنی شیطان است) و ظاهر ساعت شنی مانند اساساً با اکثر پرتابه های تفنگ های جنگی متفاوت است ؛ لذا برخی اطلاعات در خصوص گلوله (جنگی) احتمالاً با عملکرد ساچمه تاحدودی یا کاملاً نا مرتبط است.
طراحی دیابولو Diabolo
در حال حاضر اطلاعات تجربی بسیار کمی در خصوص رفتارساچمه منتشر شده است. اکثر مواردی هم که منتشر شده نکات بسیار کمی راجع به رفتار ساچمه به ما می گوید. مثلاً اکثر تیراندازهای تفنگ بادی وقتی که وزن برخی ساچمه های در یک قوطی با هم متفاوت است ، بسیار نگران می شوند ؛ این تفاوت (های جزئی) به راحتی با اندکی تغییر در تنظیم دوربین قابل رفع است. مساله مهمتر،تفاوت وزنی ساچمه ها در یک گروپ تیراندازی است اما از طرفی اهمیت برابری وزن یک دسته ساچمه تحت الشعاع میزان برابری توزیع وزن در یک ساچمه قرار گیرد . ساچمه هایی با گوناگونی وزنی مشخصا می تواند در تیراندازی به ویژه در بُرد های نزدیک ، پیش از اینکه مسیر ساچمه کاملاً مشخص گردد (اگر جِرم هر ساچمه به طور مساوی توزیع گردیده باشد) باعث دقت شوند. اما توزیع وزن مطلوب علی الخصوص در درون مجموعه ای از ساچمه های انتخابی رندوم، عملاً غیر ممکن است اما این همسانی(در وزن ساچمه ها) یکی از اصول اساسی در کیفیت ، و همچنین قیمت و عملکرد ساچمه هاست. مانند هرمسئله ی دیگر، در خرید و فروش ساچمه نیز چیزی را مفتی به کسی نمی دهند(هر چقدر بیشتر هزینه کنی ، کیفیت بهتری به دست می آوری).
جابجائی وزن بی نقص در درون ساچمه دارای دو بخش شعاعی و طولی است . مرکز ثقل ساچمه بطور تقریبی بر محور ساچمه منطبق خواهد شد ولی در عمل مرکزیت وزن ساچمه ها اندکی از محور آن ها خارج می شود. نقطه ی مرکزی وزن در داخل لوله بصورت مارپیچی حرکت می کند تا اینکه ساچمه مسیر خود را بعد از خروج از دهانه ی لوله پیدا کند. در ساچمه هایی با کیفیت متوسط نیز ، این تلورانس حرکتی خارج از محور (ناشی از حرکت مارپیچی و تغییر مرکز ثقل) قطعاً باید کمتر از یک هزارم اینچ باشد. تصویر برداری دقیق این موضوع قطعاً ممکن نمی شود مگر با بزرگنمائی بسیار زیاد و تصویر برداری کاملا مستقیم!.
توجه به مسائل فوق الذکر نباید مشکل باشد، اما این نیازمند بکارگیری تخیلات است تا بتوان فهمید که در دهانه لوله ی اسلحه چه اتفاقی باید بیافتد. ساچمه با تغییر مرکز ثقل وزن خود در درون لوله ی تفنگ به صورن مارپیچ چرخانده میشود ولی توسط (قطر)درون لوله پرواز آن به اطراف مهار می شود. به یاد داشته باشید که به جهت اینکه پرتابه به سرعت به سمت جلو حرکت میکند مسیر مرکز وزن در یک مسیر دایره ای نیست بلکه (در یک مسیر) مارپیچی طولانی در جریان است .
وقتی که چرخش حول مرکز وزن انجام می شود و ساچمه از دهانه ی لوله خارج می شود این امر باعث می شود که ساچمه مماس بر چرخش پرواز کند ؛ همانطور که وزنه ی متصل به طناب (مثال ذکر شده در بالا) وقتی که طناب رها گردد، مماس دایره پرواز میکند .
اما به علت اینکه مرکز وزن ساچمه در یک مسیر مارپیچی ( و نه دایره ای)در حرکت است ، ساچمه مماس بر مارپیچ پرواز خواهد کرد. بسته به اینکه کجا از مسیر مارپیچ خارج می گردد. زیاد یا کم ،انحراف از این (خط مماس) از محور ساچمه و داخل لوله ی تفنگ است این زاویه ممکن است به موازات محور داخل لوله یا احتمال زیاد خارج از آن تشکیل گردد .
با چشم غیر مسلح مسیر به شکل خط صاف ، ظاهر می شود ، انحراف واقعی از محور ، بینهایت کوچک است. انحراف ازمسیر محوری احتمالاً کمتر از یک میلی متر تا چند میلیمتر در فاصله ی 10 متری دهانه ی لوله خواهد بود .ما نباید خط مماس نیرو را با مسیر واقعی ساچمه اشتباه بگیریم خط مماس نیرو یا همان تانژانت ، خط خارج از مرکز نیرو است که تلاش می کند جِرم ساچمه را به سمت چلو هُل دهد اما مسیر محوری تابع اینرسی (تمایل اجسام به حفظ حالت قبلی را لَختی یا اینرسی گویند) است.
ما میتوانیم ببینیم که ساچمه ای با توزیع وزن نا مساوی که میتواند درخصوص هر ساچمه ای صدق کند به محض اینکه از دهانه ی لوله خارج می شود و بیشتر و بشتر دور می شود هر چه بیشتر به طریفین تمایل پیداکند ساچمه بنابراین تعادل خود را از دست می دهد و بسیار غیر دقیق می شود. البته این جدا از وزش باد و موج های گرمائی است که می توانند بر حرکت ساچمه تاثیر گذار باشند یا خطا را تشدید کنند.
اگر آسیبی هرچند اندک در دهانه ی لوله وارد شود ، دهانه ی لوله ی احتمالاً ناپایداری بالائی را به ساچمه تحمیل خواهد کرد. آخرین میلیمتر لوله ی اسلحه تاثیر بسیار زیادی بر دقت تیراندازی دارد.
برای (مطالعه) از منظر هندسی انحراف مسیر و خمیدگی (حرکت) ساچمه بر روی آدرس زیر کلیک نمائید :
http://eatel.net/amptech/elecdisc/nutation.swf
این گلوله استاتیک ناپایدار است. CG آن از مرکز خارج شده است، اما محور اصلی اینرسی (Ip) موازی با محور تقارن گلوله است.
“اعتقاد عمومی ” بر این است که تغییر کوچک تاثیر کمتری بر پرتابه های بزرگ دارد نسبت به تغیرات به همان اندازه بر یک پرتابه ی کوچک تر . هرچند در نبود شواهد تجربی در این مسئله، من معتقدم که شکل ظاهری ساچمه ی تفنگ بادی نسبت به وزن آن در شرایط مختلف نقش مهمتری در برد و سرعت دارد. طول ساچمه های کالیبر بزرگتر نسبت به ابعاد ، کمتر از ساچمه های کالیبر کوچکتر است . این ممکن است بدین جهت باشد که طول بزرگتر نسبت به قطر (در ساچمه های کوچکتر) سبب کاهش انحراف و خم شدن در مسیر پروازی ساچمه می شود (به خاطر مماس بودن تانژانت).
همچنین هرچقدر طول نسبی دنباله یا دامنه ساچمه (قسمت عقب) بزرگتر از قطر کوچکتر ساچمه باشد ، ممکن است منطقه ی بزرگتری را متاثر از هوا ایجاد کند تا ساچمه را وادار کند در حال چرخش به مسیر بازگردد. زیرا قسمت عقب ساچمه ی دیابولو بسیار شبیه توپ بدمینتون است ، خصوصیات آن با اکثر پرتابه های جنگی فرق دارد، و ممکن است تمایز قابل توجهی با رفتار پرتابه های جنگی داشته باشد .
دقت بالا تر ساچمه های با کالیبر کوچکتر ممکن است همچنین بیانگر تفاوت در تولید در برخی از طراحی ها باشد . تقریباً تمام تمرکز بر تولید ساچمه های دقت بالا کالیبر 177 استوار شده . تولرانس و دسته بندی ساچمه های بزرگتر معمولاً تحت استاندارد های سخت گیرانه ای نبودند. همچنین طراحی و پیکربندی ساچمه های سنگین که با دقت بالا در کالیبر 177 انجام می شود، توجه بسیار زیادی به تناسب هد و دامنه ساچمه ها در این کالیبر می شود.
از منظر مقایسه در لوله های کالیبر 177 نسبت به کالیبرهای بزرگتر که به ظاهر قطر بیرونی یکسانی دارند نوسان کمتری را در زمان تیراندازی شاهد خواهیم بود . این تمایز در خصوص مقایسه ی سلاح جنگی با قطر لوله ی بزرگ قابل ملاحظه نیست . همچنین در این مورد بخصوص ، ملاحظات بسیاری در مورد عملکرد تفنگ بادی موجود است تفاوت های اندک عوامل متغیر که ممکن است تاثیر بسیاری بر عملکرد تفنگ بادی بگذارد . لذا تفاوت هائی که در خصوص دقت پرتابه های کوچک تر در تفنگ بادی است اهمیت بسیار کمی در سلاح جنگی دارند (یا کلاً بی اهمیت اند) . ما تازه شروع به درک بالستیک تفنگ بادی کردیم اما این واضح است که نمی توان آنها را به مثابه سلاح جنگی کوچک در نظر گرفت . بسیاری از جوانب بالستیک سلاح جنگی تقریباً یا کلاً (با تفنگ بادی) تفاوت دارند . بعضی اوقات تجربه آشکار می کند که نظریه از تجربه نشئت میگیرد و نه برعکس. پس از آزمایشات وسیع بیمن و RWS تفنگ های بادی (تپانچه یا فشنگ) مگنوم ، نویسنده ی سرشناس تفنگ بادی ، تام هولزل پی برد که کالیبر 25 یقیناً دقیق ترین نوع از چهار کالیبر دیگر بین 177 تا 25 است .
تست و مطالعه ی بالستیک تفنگ بادی
بالستیک تفنگ بادی به عوان یک رشته درسی احتمالاً چند دهه پیش از بالستیک تفنگ جنگی ایجاد شده . برخی میتوانند بگویند که ما اکنون در حال ورود به سده ی بیستم شده ایم . اما ما برتری عظیمی نسبت به سنجشگران تفنگ جنگی در 1900 و حتی در اواخر قرن داریم. ما تجهیزات و برنامه های شگفت انگیزی برای سرعت بخشیدن به توسعه ی این رشته در اختیار داریم .
در واقع شما بجای بطری های آلومینیومی ، بتونه ی بالستیک (ballistic putty) به کرونوگراف نیاز خواهید داشت . این وسیله ای است که به راحتی زمانی را که یک پرتابه طول می کشد از لوله سلاح به هدف برسد را اندازه می گیرد . معمولا این محاسبه بوسیله عبور سایه پرتابه از سنسور اول و سنسور دوم این دستگاه محاسبه می شود . سالهاست که من از کرونوگراف [chronographs] بسیار عالی اوهلِر استفاده کرده ام ، چه در کارگاه تعمیرات تفنگ خودم و چه در میدان(تیر) .
از کرونوگراف های دیگر نیز استفاده کرده ام اما هنوز کرونوگراف های اوهلِر را به عنوان بهترین نمونه پیشنهاد می کنم ، اما مدل 43 بالستیک لابراتوار شخصی اوهلِر که به عنوان بخش اساسی شان نامیده می شود الان تقریباً 800 دلار است . برای بررسی به سایت www.oehler-research.com مراجعه کنید . برای استفاده در سفر و … من اغلب از Combro cb–625 کرونوگراف ساخت انگلیس استفاده کرده ام (www.combro.co.com) که نه تنها بسیار ارزان است بلکه بسیار اندازه ی کوچکی دارد که می توان آن را در جیب خود جا داد.
این دستگاه دو حسگر میکروسکوپی دارد که میتواند سایه های پرتابه را در نور خورشید و حتی نور اتاق بخواند . بوسیله ی باند های پلاستیکی به دهانه ی لوله ی تفنگ بادی محکم می شود . هرچند بسیار راحت و قابل حمل است من اغلب جهت خواندن دائمی سرعت اجسام با آن مشکل داشتم ؛ عبور دادن ساچمه ازمحل درست بسیار کوچک حسگرمی تواند بسیار سخت باشد . هرچند من از این وسیله در مکان های بسیار نامتعارف برای آزمایش قدرت استفاده کردم؛ مانند دفاتر وکالت که من به عنوان شاهد کارشناس در دعاوی حقوقی مرتبط با تفنگ بادی یا بازجوئی های جنائی دعوت می شدم . گزینه ی پیشنهادی من الان CED Millennium Chronograph است (www.cedhk.com) با قیمت فقط 179 دلار در نوامبر 2003 (قاعدتاً اگر میخواهید فقط در فضای باز و زمان روشنائی روز از آن استفاده کنید ،شما نیازی ندارید که آن را با لوازم جانبی اش : نورافکن مادون قرمز با قیمت حدود 79 دلار بگیرید) . CED Millennium و نورافکن های مورد نیازش و سه پایه ی آن در کیف با اندازه ی مناسب یا پاکت ارسال خواهد شد .
کرونوگراف به شما سرعت اجسام را می گوید ، اما آن اجسامی که بسیار کارائی محدودی دارند بدون برنامه ی خوب بالستیک در رایانه . مجدداً برنامه های زیادی را بنده مورد بررسی قرار دادم اما Dexadin’s Ballistics Explorer از نظر من از مابقی که مورد آزمایش قرار گرفتند یک سر و گردن بالاتر است به جهت کارائی آسان و کاربرد وسیع آن .
این ها نسخه هایی اند که در رایانه ها یی از DOS تا ویندوزهای جدید قابل اجرا هستند و قیمتی فقط حدود 50 دلار دارند. شما می توانید آن را از اوهلِر تهیه کنید ولی من پیشنهاد می کنم مستقیم از Dexadine در سایت www.dexadine.com بخرید چون تولید کننده به ایمیل های شما پاسخ می دهد کاری که فروشندگان کمی می کنند . من کاتالوگ نمونه های مختلفی از محصولات را دیدم که توسط افرادی نوشته شده بود که خیلی خیلی در مورد آن محصول آگاهی داشتند برای کسانی این مطالب نوشته شده بود که هیچ اطلاعات ولو اولیه ای راجع به آن محصول نداشتند ، شما میتوانید از سایت Dexadine یک برنامه آزمایشی رایگان جهت تست دانلود کنید .
می توانید برای دریافت پاسخ سوالات خود به بخش “How To Examples” مراجعه کنید ، این برنامه بسیار شگفت انگیزه در کارهایی که انجام میدهد و پارامتر هایی که در بر می گیرد و مورد نیاز اند و معمولاً تفنگ های بادی با برد کوتاه و سرعت پائین و با پرتابه های بسیار سبک و غیره را در برمیگیرد. در طول یک ساعت من توانستم تمام نمودار های مورد نیازم را چاپ کنم حتی آنهائی که خط سیر گلوله ی داده شده را در زمان شلیک یا سقوط در زوایای مختلف نشان می داد . شما حتماً باید برای استفاده از این برنامه با جداول بالستیکی که من در مجله Airgun Literature Review بدان پرداختم ، فایل کپی تهیه کنید. اطلاعات ضریب بالستیک در آن منبع ارزشمند است.
تست انواع ساچمه ها
ایده ای که تولید کنندگان تفنگ بادی نمونه هایی را برای نویسندگان می فرستند، ایده ی خوبی است ولی مشکل بزرگ و اصلی همین نمونه ها هستند . یک ناظر منتقد یا کارشناس ، یک آزمایش بر روی یک نمونه از سلاح انجام می دهد و به همه میگوید که مطلبش وحی مُنزل و حقیقت کامل برای همیشه برای تمام نمونه های این نوع از تفنگ و کالیبر است !! ولی شاید او بهترین یا بدترین نمونه از آن نوع سلاح را داشته باشد که تابه حال ساخته شده – ما نمی توانیم اندیشه ی سلاح جنگی و روش های نمونه برداری را به تفنگ های بادی معطوف کنیم – تفنگ های بادی برعکس سلاح های جنگیِ با فشنگ هایی با منبع قدرت تحت کنترل دقیق خیلی ثابت و یکسان نیستند. بهتر است حداقل سه نمونه از هر چیزی که قرار است تست شود ، ارسال گردد .
کارخانه ها اغلب در پی جدیدترین تفنگ ها هستند و احتمالاً ساچمه های با بهره وری بالا را در تست ها مورد استفاده قرار نمی دهند یا ساچمه ای که تیرانداز در یک کشور دیگر از آن استفاده می کند. من به فروشندگان اعتماد می کنم (هرچند خیلی از آنها خشک و یکنواخت و بدون حس نوآوری و بدون تفکر آماری هستند) فقط تاجائی که نتایج آنها منطقی به نظر برسد . من مطالب موجود از تفنگ ها و ساچمه ها را مطالعه می کنم و خودم آنها را آزمایش می کنم. و ما باید این نظر که تمام کالیبرهای مختلف را می توان با یک نوع ساچمه آزمایش کرد را کنار بگذاریم ؛هرچند ممکن است به نظر برسد برای افرادی که از تفنگ بادی و علم بالستیک اطلاعاتی ندارند بهترین روش همین است ، ولی باید عرض کنم که عموماً اینگونه نیست! ساچمه های کالیبر مختلف از یک طرح ممکن است با هم بسیار متفاوت باشند بین کالیبرها در نسبت های طول / وزن ، نسبت قطر / وزن و غیره . و عملاً بسیار بسیار در عمل نیز تفاوت دارند .
یافتن ساچمه هایی با ضریب بالستیک یکسان بسیار مهمتر از انتخاب ساچمه هایی با طرح مشابه است . این درست تر است که کارخانه ، سلاح ها را با ساچمه هائی که بیشترین بهره وری را برای آن سلاح با آن کالیبر دارد ،آزمایش کند تا به صورت کورکورانه و بدون توجه و حساسیت با یک ساچمه ی نوع یکسان ! .
دکتر رابرت بیمن Robert Beeman
منبع : https://www.beemans.net/airgun%20ballistics.htm
